6719 sayılı "Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"un 17 Haziran 2016 tarih ve 29745 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girmesi neticesinde, tüketicileri doğrudan ilgilendiren hususlarda değişikliklerin yer aldığı görülmektedir. Bu değişiklikler ile, elektrik dağıtım ve görevli tedarik şirketlerinin, kayıpkaçak elektrik bedelleri, sayaç okuma, perakende satış hizmet, iletim sistemi kullanım ve dağıtım bedelini tüketicilerden tahsil etmesinin yasal zemini hazırlanmıştır. Kanun’un 21. maddesi (ç) bendi şu şekildedir:
“Dağıtım şirketlerinin tarifelerine esas alınacak teknik ve teknik olmayan kayıplara ilişkin hedef oranlar bu kayıpları düşürmeyi teşvik edecek şekilde Kurul tarafından belirlenir. Kurulca belirlenen hedef oranlarını geçmemek kaydı ile teknik ve teknik olmayan kayıplara ilişkin maliyetler dağıtım tarifelerinde yer alır ve tüketicilere yansıtılır. Teknik ve teknik olmayan kayıplara ilişkin hedef oranlarının tespiti ve değiştirilmesi ile oluşacak maliyetin tarifelerde yer alması ve tüketicilere yansıtılmasına ilişkin usul ve esaslar Kurul tarafından düzenlenir.”(6719 sayılı Kanun, m. 21)
Kayıp-kaçak elektrik bedellerinin tüketicilerden tahsili, başlı başına tartışmalı bir konudur. Elektrik dağıtım şirketlerinin tüketicilere yüklediği kayıp-kaçak elektrik bedeli, birçok davaya konu olmuş durumdadır.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2013/7-2454 Esas 2014/679 Karar sayılı 21.5.2014 tarihli kararı, elektrik abonelerinden tahsil edilen kaçak kayıp bedeli uygulamasının hukuk devletiyle bağdaşmayacağı yönündedir. Bu kararda ilkesel çerçeve çizilerek; elektrik enerjisinin nakli esnasında meydana gelen kayıp ile başka kişiler tarafından hırsızlanmak suretiyle kullanılan elektrik bedellerinin, kurallara uyan abonelerden tahsili yoluna gitmek hukuk devleti ve adalet düşünceleri ile bağdaşmamakta olduğu, elektrik kaybını önleme ve hırsızlıkları engelleme veya hırsızı takip edip, bedeli ondan tahsil etme görevi de bizzat enerjinin sahibi bulunan Elektrik dağıtım şirketine ait olduğu, tüketici olan vatandaşın faturalara yansıtılan kayıp-kaçak bedelinin hangi miktarda olduğunun apaçık denetlenebilmesi gerektiği, hangi hizmetin karşılığında ne bedel ödediğini bilmesi olan şeffaflık ilkesinin hukuk devletinin vazgeçilmez unsurlarından olduğuna hükmedilmişti.
Ancak son düzenleme ile, kayıp-kaçak bedellerinin tüketiciye yansıtılmasına devam edeceği öngörülmektedir. Kanunda, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından, belirlenen hedef oranlarını geçmemek kaydıyla kayıplara ilişkin maliyetler dağıtım tarifelerinde yer alacağı ve tüketicilere yansıtılacağına hükmedilmiştir.
Yapılan düzenlemenin, tüketicilerce açılmış olan kayıp-kaçak bedellerinin geri tahsili talepli tazminat davalarını da olumsuz etkileyeceği açıktır. Dolayısıyla, kanun değişikliğinin tüketici açısından değerlendirildiğinde, tüketici lehine olmadığı görülmektedir.
Peki, bu durumda kayıp-kaçak bedellerinin geri tahsili amaçlı tazminat davaları açmış olan tüketiciler nasıl hareket edebilirler?
Bir davaya bakmakta olan mahkeme, uygulanacak bir kanun veya kanun hükmünde kararnamenin hükümlerini Anayasaya aykırı görürse veya taraflardan birinin ileri sürdüğü aykırılık iddiasının ciddi olduğu kanısına varırsa, Anayasa Mahkemesinin bu konuda vereceği karara kadar davayı geri bırakacaktır.
Kayıp-kaçak bedellerinin geri tahsili amaçlı tazminat davası açmış olan bir davacının, sürmekte olan davasında yeni düzenlemenin Anayasa’ya aykırılığını öne sürebilmesi mümkündür. Kanun hükmünün Yerel Mahkemece Anayasaya aykırı görülmesi halinde, meselenin Anayasa Mahkemesine taşınması suretiyle hukuka aykırılık yönünden norm denetimi yapılabilmesi olanaklıdır.
Ancak bu kanun hükmü iptal edilmedikçe geçerli olacağı için, mevcut durumda kayıp-kaçak bedellerinin tüketiciye yansıtılması uygulamasının devam edeceği anlaşılmaktadır.
