Cinsiyet Değiştirme Davası
Cinsiyet değiştirme davası, izin ve nüfus kaydı değişikliği olmak üzere iki aşamadan oluşur. İlk aşamada mahkeme izni ve sağlık raporu alınır, ikinci aşamada ise nüfus kaydında değişiklik yapılır.
Cinsiyet değiştirme davası iki safhalı bir davadır. Bu davanın ilk safhası ve önkoşulu, cinsiyet değişikliğine izin davasıdır.
Türk Medeni Kanunu m. 40 temelindeki düzenleme uyarınca, cinsiyetini değiştirmek isteyen kimsenin bunun için Mahkeme'den dava ikame etmek suretiyle izin alması gerekecektir.
Yasada bu iznin verilmesinin şartları belirtilmiştir. Şöyle ki; talep sahibinin onsekiz yaşını doldurmuş bulunması ve evli olmaması; bununla birlikte transseksüel yapıda olup, cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunluluğunu ve üreme yeteneğinden sürekli biçimde yoksun bulunduğunu bir eğitim ve araştırma hastanesinden alınacak resmi sağlık kurulu raporuyla belgelemesi koşullarının birlikte bulunması zorunludur.
Hukuk pratiğinde, Mahkemeler araştırma hastanelerinde bulunan cinsel kimlik konseyinden rapor talep etmektedir. İlk aşamada bir psikiyatr, geçiş ameliyatı olmak isteyen kişinin ruhen müsait olup olmadığını inceler. Davacı trans bireylerin daha önce psikolojik tedavi belgeleri varsa bunların sunulması olumlu rapor alınabilmesi için gereklidir. Olumlu rapor akabinde tedavi süreci başlamakta ve bu tedavi süreci akabinde reme yeteneğinden sürekli biçimde yoksun bulunduğunu bir eğitim ve araştırma hastanesinden alınacak resmi sağlık kurulu raporuyla belgelemesi koşulu da yerine geldiğinde yasada izin kararı için aranan şartlar tekemmül etmektedir.
Mahkemece yapılacak yargılama sonrasında, koşulların bulunduğunun belirlenmesi halinde, cinsiyet değiştirme izni verilmektedir.
Bu safhadan sonra, verilen izne bağlı olarak amaç ve tıbbi yöntemlere uygun bir cinsiyet değiştirme ameliyatı gerçekleştirildiğinin resmi sağlık kurulu raporuyla doğrulanması halinde, nüfus kayıtlarında cinsiyet değişikliği için ikinci bir dava açılması gerekecektir.
Bu davada yapılacak yargılama sonucunda, Mahkemece yasada aranan tüm koşulların gerçekleştiği tespiti halinde, nüfus kayıtlarında cinsiyet değişikliği kararı verilebilecektir.
Bununla birlikte, trans bireylerin cinsiyet değişikliği ile birlikte, isim değişikliği de gündeme gelecektir. Nasıl ki aidiyet duyulmayan nüfusta yazılı cinsiyet değişecekse, yine aidiyet duyulmayan nüfustaki ismin de değiştirilmesi de gerekecektir. Cinsiyet değiştirme davasının ikinci safhası olan nüfusta cinsiyet değişikliği davasının isim değişikliği talepli de açılması mümkündür. Ancak isim değişikliği için uygulamada bazı mahkemeler hastane raporları temelinde cinsiyet değişikliğini yeterli görmekte ise de, çoğu mahkeme isim değişikliği için tanık deliline de başvurmaktadır.
Cinsiyet değiştirme davaları, nüfus davaları içinde bir alan olmakla birlikte, kendine has spesifik özellikleri olan bir davadır. Sürecin en etkin şekilde ve davacı trans bireyin haklarını koruyacak şekilde işletilebilmesi için, bu davaların cinsiyet değiştirme davaları alanında uzman avukat aracılığı ile takibinde hukuki yarar mevcuttur.
Cinsiyet Değişikliğine İzin Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Cinsiyet değiştirme davası iki safhalı bir davadır. Bu davanın ilk safhası ve önkoşulu, cinsiyet değişikliğine izin davasıdır. Türk Medeni Kanunu m. 40 temelindeki düzenleme uyarınca, cinsiyetini değiştirmek isteyen kimsenin bunun için Mahkeme'den dava ikame etmek suretiyle izin alması gerekecektir.
Şiddet Mağduru Trans Bireyler İçin Koruma Tedbir Kararı Alınması
Türk Medeni Kanunu m. 40 temelinde açılacak olan cinsiyet değişikliğine izin davasında, görevli ve yetkili mahkeme konusunda sıklıkla sorun yaşanmaktadır. Bu konunun tespiti için doktrin ve güncel Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi kararlarının tetkiki zaruridir.
Trans Bireylere Karşı İşlenen Ayrımcılık ve Nefret Suçları
Trans bireylerin cinsiyet değişikliği sürecinin hukuki boyutu, cinsiyet değişikliğine izin davası akabinde Türk Medeni Kanunu 40. madde hükmünün uygulanması temelinde Mahkemeden alınan izin ile gerçekleşen cinsiyet değiştirme ameliyatı akabinde açılacak olan nüfusta cinsiyet ve isim değiştirme davaları hitamında, trans bireyin nüfus bilgilerinde cinsiyet ve isim hanelerinin değişmesiyle tamamlanan bir süreçtir.
Cinsiyet Değişikliği Dava Dilekçesinde Önemli Unsurlar
Usul hukuku alanında yaygın bir deyiş, “her dava, dava dilekçesi ile kazanılır veya kaybedilir” şeklindedir. Bunun nedeni, dava açıldıktan sonra, iddiaların ve delillerin genişletilmesi yasağının bulunması, haliyle dava dilekçesinde bir eksiklik olması halinde bu durumun sonradan telafisinin önünde usul hukuku yönünden ciddi zorluklar olmasıdır.
Cinsiyet Değiştirme Ameliyatı İçin Hukuki Süreç
Cinsiyet değiştirme ameliyatı nasıl olunur sorusuna verilecek tıbbi yanıt haricinde, meselenin hukuki boyutuna baktığımızda, yasanın bu operasyonu bir mahkeme iznine bağladığı görülmektedir.
Cinsiyet Değişikliğine İzin Davasında Sağlık Raporu Veren Hastaneler
Cinsiyet değişikliği raporu veren hastaneler hangileridir sorusuna verilecek yanıt, Mahkemece cinsiyet değişikliğine izin verilmesi için başvuran davacı trans bireyin bulunduğu ildeki tam teşekküllü eğitim ve araştırma hastaneleridir şeklinde olacaktır.